Pisząc o Andong i Hahoe nie sposób pominąć tematu masek. A ponieważ osobiście od wielu lat ja sam też zbieram maski z całego świata, temat jest dla mnie tym bliższy. Z maskami zetkniemy się w sklepach z pamiątkami, w Muzeum Masek w Haohoe, oraz podczas występów aktorskich. Te można zobaczyć w wyznaczone dni w teatrze przy wejściu do wioski, oraz raz w roku podczas Festiwalu Masek w Andong. Odbywa się on pod koniec września / na początku października i trwa dziesięć dni.
Powstanie pierwszych masek z Hahoe datuje się na XII wiek, obecnie są uważane za ważne niematerialne dobro kulturowe i symbol Korei. Wywodzą się z dawnych rytuałów, kiedy to były niezbędne do odgrywania zawartych w nich różnych ról tanecznych.
Nie znamy dokładnego pochodzenia masek, ale w tym miejscu z pomocą przychodzi nam legenda. Pewnemu mężczyźnie przyśniło się bóstwo, od którego otrzymał polecenie stworzenia masek. Ale musiał to zrobić w taki sposób aby nikt inny tego nie zobaczył. Gdy zamknął się w swojej pracowni aby nad nimi pracować, zazdrosna, zakochana w nim dziewczyna postanowił podglądnąć co tam robi. Gdy go zobaczyła pochylonego nad pracą, mężczyzna ów umarł, zostawiając niedokończoną ostatnia maskę. Dziewczyna widząc co się stało, również umarła – z tęsknoty, żalu i złamanego serca. Wtedy miejscowi postanowili odprawić rytuał, który pozwolił by tym dwóm nieszczęsnym duszom połączyć się w zaświatach.
Maski Hahoe tradycyjnie wyrabiane są z drewna czym różnią się od innych Koreańskich masek robionych z najczęściej z papier mache. Z wyjątkiem obszaru wokół podbródka, maski są rzeźbione asymetrycznie aby bardziej realistycznie oddawać rysy twarzy typowego Koreańczyka, podkreślając jednocześnie dramaturgię przedstawienia. Niektóre maski mają osobno dołączaną dolną szczękę co pozwala zwiększać poziom ekspresji.
Maski Hahoe uważane są za obiekty religijne i dlatego przechowuje się je w świątyniach. Pierwotnie ceremonie miały odpędzać złe duchy, obłaskawiać dobre i przynosić dobrobyt mieszkańcom. Ale pełniły też ważne funkcje społeczne. Dzięki nim można było bez konsekwencji naśmiewać się z rządzących. Występy przepełnione były aluzjami, czarnym humorem czy podtekstami seksualnymi. Szczególnie popularne było pokazywanie hipokryzji i chciwości rządzących, czy sprośne zachowania mnichów. Zazwyczaj całość rozpoczyna się tańcem ku czci bóstwa chroniącego wioskę i odbywały się przed jego ołtarzem.
Odprawiania ceremonii w Hahoe zabronili japońscy okupanci w 1928 roku, przywrócono je w latach 1974-75, kiedy zostały odtworzone z archiwalnych zapisów.
Obecnie całość przedstawienia w Hahoe składa się z następujących epizodów:
- Modlitwa do bogów o błogosławieństwo i pomyślność. Na scenę jest wnoszona panna młoda, która reprezentuje bóstwo dziewczyny (bóstwa nie mogą dotykać ziemi).
- Taniec skrzydlatych lwów. Ma za zadanie wypędzenie złych duchów, oczyszcza scenę ze złej energii.
- Rzeźnik. Przyprowadza na scenę byka, którego następnie zabija i próbuje sprzedać jego serce. Gdy mu się to nie udaje wpada w złość krzycząc na publiczność i dokładając do oferty bycze jądra.
- Stara wdowa. Opowiada na scenie swoją historię – to jak utraciła męża dzień po ślubie w wieku 15 lat i jak wielki ma z tego powodu żal.
- Skorumpowany mnich. Obserwuje tańczącą kobietę, która w pewnym momencie oddaje na scenie mocz. Mnich zbiera w tym miejscu ziemię, wącha ją i ogarnia go pożądanie. Wspólnie wykonują lubieżny taniec.
- Arystokrata i uczony. Zabiegają o względy tej samej kobiety, chcieli by ją mieć za swoja konkubinę. Każdy z nich przytacza argumenty świadczące o tym, że jest ważniejszą osobą. Następnie konkurują ze sobą o kupno byczych jąder (jako symbolu męskości) od rzeźnika. Ostatecznie razem tańczą na scenie osiągając porozumienie. Ich słudzy widząc to wszystko otwarcie z nich szydzą.
- Ślub. Mieszkańcy wioski rywalizują o to kto podaruje parze młodej matę na noc poślubną. To bowiem ma przynosić dobrobyt. Następnie odbywają się zaślubiny.
- Noc poślubna. Pan młody z Panią młodą konsumują małżeństwo i zasypiają. Wtedy skorumpowany mnich wyskakuje z drewnianej skrzyni i morduje Pana młodego. Tradycyjnie scena ta rozgrywa się o północy, kobiety i dzieci nie mogły w niej uczestniczyć.
Rodzaje masek Hahoe. Z istniejących 12 masek, do naszych czasów przetrwało 9 i obecnie są zaliczane do dziedzictwa narodowego Korei. Są to:
- Chuji (skrzydlate lwy). Maja owalny kształt i są ozdobione długimi piórami. Trzyma się je w rękach, zamiast nakładać na twarz. Chronią przed złem.
- Kaksi (młoda kobieta / panna młoda). Wykonana z jednego kawałka drewna, ma długie czarne włosy. W pierwszej scenie symbolizuje boginię.
- Chung (mnich buddyjski). Jako, że mnisie posiadali władzę i wpływy byli podatni na korupcję, co przekładało się na częste szyderstwa szczególnie dobiegające z niższych warstw społecznych.
- Yangban (arystokrata). Jako przedstawiciel wyższej klasy, najczęściej wyśmiewany.
- Ch’oraengi (sługa arystokraty). Odpowiednik naszego błazna. Kpi i wyśmiewa swojego pana.
- Sonpi (nauczyciel / uczony). Kpi z “wszechwiedzących” uczonych.
- Imae (sługa uczonego). Wioskowy głupek.
- Punae / Bune (konkubina). Konkubina uczonego lub arystokraty, postać ma zabarwienie erotyczne.
- Paekjung (rzeźnik).
- Halmi (stara kobieta).
- Ttoktari (starzec): ta maska ??zaginęła.
- Pyolch’ae (urzędnik / poborca ??podatkowy): ta maska ??zaginęła.
- Ch’ongkak (kawaler): ta maska ??zaginęła.
Wszystkie te maski można obejrzeć w Muzeum Masek, usytuowanym przy drodze prowadzącej do Hahoe Folk Village. Warto je odwiedzić nie tylko ze względu na same maski Hahoe, ale także na piękną kolekcję masek z całego świata.
Przedstawienia natomiast odbywają się codziennie, lub kilka razy w tygodniu (w zależności od sezonu) na terenie amfiteatru ulokowanego na początku Hahoe Folk Village. W gorące dni odbywa się w jego podziemiach w klimatyzowanym pomieszczeniu. Dla zwiedzających skansen jest bezpłatne.
Będąc w Hahoe Folk Village można zatrzymać się w niezwykłej rezydencji Bukchondaek
W Andong natomiast polecam budżetowy Happy Q Motel.
